ΗΓΕΤΕΣ ΤΟΥ ΠΟΝΤΙΑΚΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ
2. Φίλων Κτενίδης: ο αθεράπευτος, νοσταλγός και υμνωδός του Πόντου.
Θεατρικός συγγραφέας, δημοσιογράφος, γιατρός, ιδρυτής του σωματείου "Παναγία Σουμελά" και εμπνευστής της ιδέας για ανιστόρηση της μονής της Παναγίας Σουμελά στην Καστανιά Βερμίου. Ο Φίλων Κτενίδης γεννήθηκε στη Βασίλισσα των Ποντιακών πόλεων, μέσα στα κάστρα των Κομνηνών, από γονείς Κρωμναίους, το 1889. Αποφοίτησε με άριστα από το ξακουστό Φροντιστήριο- Γυμνάσιο Τραπεζούντας το 1906. Από το 1906 έως το 1912 ήταν ανώτερος εμπορικός υπάλληλος και φιλολογικός συνεργάτης της εφημερίδας της γενέτειράς του «Εθνική Δράσις». Το 1910 εκδίδει και διευθύνει το περιοδικό «Επιθεώρηση» και την ίδια χρονιά εισάγεται στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Στον πόλεμο του 1912-13 κατατάσσεται εθελοντής στον Ελληνικό Στρατό και πολεμά στα Μέτωπα της Ηπείρου και της Μακεδονίας. Το 1914 καταδιώκεται από τους Τούρκους για τις υπηρεσίες του στον ελληνικό Στρατό και φεύγει σε ελληνικά χωριά της Τραπεζούντας όπου προσφέρει δωρεάν τις υπηρεσίες του ως γιατρός στους κατοίκους.
Μετά την κατάληψη της Τραπεζούντας από τους Ρώσους, διορίζεται διευθυντής του μεγαλύτερου ρωσικού στρατιωτικού νοσοκομείου στα Πλάτανα του Πόντου. Η δυσάρεστη τροπή του εθνικού μας ζητήματος τον αναγκάζει να φύγει στο Παρίσι για ιατρική ειδίκευση. Διακόπτει και πάλι τις σπουδές και κατατάσσεται στον Ελληνικό Στρατό και πολεμά στην Μικρά Ασία με το όνειρο που έχουν όλοι οι Πόντιοι: Την αναστήλωση της χαμένης Αυτοκρατορίας (Μεγάλη Ιδέα) και του Ανεξάρτητου Ποντιακού κράτους.
Εθνικός Ύμνος της Δημοκρατίας του Πόντου
Ήρθε η μέρα, ήρθ` ώρα
που προσμέναμε με χρόνια
στα δεσμά, στην καταφρόνια
και στην τούρκικη σκλαβιά.
Εις του Πόντου τ` ακροβούνια
καριοφίλια μαυρισμένα
φέρουν το Εικοσιένα
ψάλουν την Ελευθεριά.
Της Ανάστασης σημαίνει
η καμπάνα η μεγάλη
ο καθένας μας ας βάλει
την λαμπρότερη στολή.
Και μπροστά εις την εικόνα
της Πατρίδας την αγία
ας προσφέρει για θυσία
νιάτα, πλούτη και ζωή.
Εις του Πόντου μας το χώμα
άνοιξε σε κάθε βήμα
των μαρτύρων ένα μνήμα
του τυράννου η μαχαιριά.
Μας καλούν εκδικητάδες
ζωντανοί και πεθαμένοι.
Η πατρίδα ερημωμένη
μας καλεί, εμπρός παιδία!
Φίλων Κτενίδης 1919
Το 1935 εκλέγεται βουλευτής Αθηνών και το 1938 εγκαθίσταται οριστικά στην Θεσσαλονίκη και ασκεί το επάγγελμα του γιατρού. Το 1950 η ιδέα για την συγκέντρωση και διαφύλαξη του ιστορικού και λαογραφικού θησαυρού του πολυϋμνητου από τον ίδιο Πόντου, του γίνεται αθεράπευτο πάθος και καταπιάνεται για το σκοπό αυτό να εκδώσει το μοναδικό στο είδος του περιοδικό «Ποντιακή Εστία» που βραβεύθηκε αργότερα από την Ακαδημία Αθηνών. Τα δε θεατρικά του έργα, δράματα, τραγωδίες, κωμωδίες και ηθογραφίες, καλύπτουν κάθε πτυχή της ποντιακής κοινωνικής και συναισθηματικής ζωής. Κυριότερα έργα του : «Ο Ξενιτέας», «Οι πατρίδες», «Ο χωρέτες», «Η προξενεία», «Ο Διγενής Ακρίτας», «Ο Μάραντον», «Ο Ζουρνάς», «Η αποθήκη της Στοφορίνας» και πολλά άλλα θα μείνουν κλασσικά για το ρεπερτόριο του ποντιακού θεάτρου.
Μα εκείνο που λάμπει σαν διαμάντι, δονεί και συγκινεί, ανάμεσα στα άλλα αριστουργήματα του Κτενίδη, είναι το έμμετρο τραγούδι της χαμένης Πατρίδας, «Η Καμπάνα» του από 341 στίχους. Και κάθε στίχος του ένας θλιβερός ήχος από τα βάθη των αιώνων, κάθε στίχος και ποτάμια δακρύων, κάθε στίχος κι ένας ψυχικός χαλασμός, ένας σεισμός, ένα δράμα και μια τρικυμία. Μέσα από τους ήχους της «καμπάνας» του που δεν είναι τίποτε άλλο παρά οι παλμοί της πονεμένης καρδιάς του, διακρίνει κανείς τον αθεράπευτο νοσταλγό, τον πατριδολάτρη Φίλωνα Κτενίδη, τον αβάσταχτο πόνο του στην ιδέα, πως ο Πόντος είναι δυνατόν να χάσει το ελληνικό του χρώμα , με του καιρού το πέρασμα…
«Έναν πουλίν, μαύρον πουλίν, μαύρον άμον την νύχταν
ολονυχτίς τριγύριζεν ολόερα 'ς σον Κάστρον 'ς σον Κάστρον, 'ς σα μαντρότοιχα,
τη μαυρο Τραπεζούντας...
Κάποτ' εγέντονε σεισμός κι η γη όλεν εσείεν κι έναν ημέραν άχαρον, έναν ημέραν μαύρον,
επάρθαν τα κλειδιά 'θε κι ο Κάστρεν εκρεμίεν. Κι ο Κάστρεν, ο θεόρατον εγέντον κοιμητήριν...».
Τον Αύγουστο του 1950 στο 8ο τεύχος της Ποντιακής Εστίας, ο Κτενίδης δημοσιοποιεί το μεγάλο όραμά του για ανιστόρηση της κατεστραμμένης και εγκαταλειμμένης στον Πόντο Μονής Σουμελά. Η ιδέα αγκαλιάζεται με μεγάλο ενθουσιασμό και χιλιάδες Πόντιοι σπεύδουν να ενισχύσουν οικονομικά την υπόθεση. Έτσι τον Δεκαπενταύγουστο του 1951 στα υψώματα του Βερμίου και πάνω ακριβώς από το χωριό Καστανιά (του οποίου η κοινότητα παραχώρησε δωρεάν 500 στρέμματα) θεμελιώθηκε ο πρώτος ναός που θα στέγαζε την Παναγία στο νέο της θρόνο.
Ο κορυφαίος αυτός Πόντιος λογοτέχνης, ο πολυγραφότερος όλων και φλογερός πατριώτης, δεν σταμάτησε να γράφει, να οραματίζεται και να δημιουργεί μέχρι τις τελευταίες ημέρες πριν από τον θάνατο του ,το 1963, στα 74 χρόνια του.
Πηγές: ιστοσελίδα "Ποντιακά Θέματα" (κείμενο του Τάσσου Κοντογιαννίδη)
Pontos World
ιστοσελίδα Ιδρύματος "Παναγία Σουμελά"
Pathfinder
Santeos
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου